lunes, 19 de diciembre de 2011

Parroquias: San Mateo de Oliveira, a San Mathei da antiga parroquia da Ulvaria medieval.

Esta parroquia atopase na zona sur-centro do concello e fai linde polo sur co concello de Salavaterra, o Este coa parroquia de Celeiros, o norte coas parroquias de Arcos, Fontela e Angoares e no oeste con Moreira.

Ten unha superficie de 4,7 Km cadrados e tiña unha poboación de 579 habitantes no 2009 divididos en oito núcleos, poboación que diminuíu do censo do 1999 onde tiña 630 habitantes. Esta enclavada nunha zona chán a unha altura media de 110 metros, sin alturas significativas e bañada por pequenos reguatos fluviais.

Cabe destacar que formou parte da antiga parroquia medieval de “Uluvuvaria” ou “Ulvaria”, a cal compuñan as parroquias de San Mateo, San Lorenzo de Oliveira, Santa Cruz (desaparecidad) e Santiago de Oliveira. Esta antiga parroquia medieval como semella polo topónimo debía ter unha importante flora de oliveiras.

No lugar da actual igrexa, que foi construida no século XVIII polo bispo D. Domingo Fernández Angulo (1775-1796), atoparonse posibles restos dunha antiga necrópole medieval. Tamén na época medieval hai unha referencia no ano 1156 a "San Mathei no lugar de Ulvaria".


Igrexa de San Mateo do século XVIII, debaixo desta toparonse restos dunha necropole medieval.

Pero a historia desta parroquia é anterior, pois no lugar O Casal, onde na actualidade se atopa a capela de San Amaro, hai restos dun antigo castro e posteriormente restos romanos. Os restos primarios do asentamento fortificado castrexo conservanse a día de hoxe con algunhas formas de foxos e terrazas moi deterioradas, no mesmo xacemento podianse topar antigamente anacos de cerámica e tégula romana (tella), ata distel decorado, pero sendo agora case inexistentes.
Sen case sair do promontorio onde se asentaba o antigo castro, subindo por unha pista de terra atopouse outra zona
tralo movemento de terras de restos romanos máis abundates. Nese lugar durante a contrucción dunha casa unifamiliar localizaronse materiais romanos dispersos coma tégula, cerámicas e algún restos de ánforas. Esta segunda zona pode ser que tratarase dun asentamento rural romano a continuación do recinto do castro de San Amaro.

Vista o promontorio onde se atopan os restos do Castro do Casal, como se pode ver aínda que moi deteriorado a zona aínda conserva unha estructura castrexa de socalcos.

Outros sitios destacados son a antiga casa do reitoral, posiblemente do século XVIII, o cal nos chega a día de hoxe como un gran exemplo da antiga casona tradicional Galega. Recinto tamén pintoresco preto da igrexa é o colexio e un cruceiro.

Colexio de San Mateo.
Antiga casa Reitoral, do século XVIII.

Actualmente San Mateo atopase ben comunicada e a pouca distancia do núcleo de Ponteareas, pasando por ela a autoestrada das Rías Baixas. Posúe industrias como un aserradeiro de pedra, industria da madeira e tamén de destilación de bebidas alcohólicas.

Ten festas a Virxe do Carme cunha romaría concurrida, e tamén a San Mateo e San Mauro.


Vista a San Mateo actual.

miércoles, 14 de diciembre de 2011

Fotos antigas de Ponteareas: Ponteareáns doutros tempos

Lavandeiras na Ponte dos remedios.
Na romeria do monte da Picaraña na primaveira.
Tres mulleres na Praza Bugallal con cesto na cabeza, seguramente para vender na feira.
Parexas posando na praia fluvial da Freixa.

Se tes fotos antigas de Ponteareas e redores do O Condado e queres compartilas con Ponteareas Historia Viva enviás o correo Ponteareashistoriaviva@hotmail.es

jueves, 1 de diciembre de 2011

Descubren novos petroglifos na aldea de Queimadelos, Mondariz

Mondariz descubre su pasado

Aparecen petroglifos superpuestos que estaban aún sin catalogar

Tierra de manantiales y verdes. Parece que Mondariz gustaba ya hace miles de años. Solo así se explica que el municipio puede presumir de la continua aparición de restos arqueológicos. En esta ocasión se trata de un conjunto de petroglifos descubierto en la parroquia de Queimadelos por Manuel Ledo, en concreto en el monte Penalta. Los grabados tienen una antigüedad de 4.000 años y una de sus particularidades es que las combinaciones circulares concéntricas se encuentran entrelazadas. Además, aprovecharon los relieves de las formaciones graníticas para plasmar los dibujos y dotarlos de mayor realismo.

Los restos no se encuentran documentados, por lo que el arqueólogo Alberte Reboreda ha realizado una ficha técnica del inventario del yacimiento, que lleva el nombre de Pedra das Nocellas, y que está a punto de entregar en la Dirección Xeral de Patrimonio Cultural de la Xunta de Galicia.

«Hay que destacar la buena aceptación que ha tenido entre la comunidad de montes, porque lo normal es que intenten esconderlo para no tener que preocuparse», explica el descubridor, Manolo Ledo. De hecho, los responsables de los terrenos han expresado su intención de recuperarlos. El objetivo de la Entidad Local Menor de Queimadelos es poner en valor los grabados, guardándolos del fuego e instalando un equipo básico. La idea es completar la zona con una mesa interpretativa, un vallado perimetral de madera e indicadores para que se puedan organizar visitas de modo ordenado al yacimiento.

Pé da Mula

La medida no es nueva en el municipio puesto que ya se realizó una labor de recuperación con los petroglifos conocidos como Pé da Mula, situados en un área de acceso a una granja de animales y cuyo deterioro fue denunciado ante la Xunta para evitar que uno de los mayores conjuntos arqueológicos de Galicia se viera destruido por las heces y el abandono.

Finalmente la alarma se convirtió en una llamada de atención para las administraciones y la zona fue recuperada y vallada. De hecho, para el conocimiento y disfrute de los vecinos se organizaron visitas nocturnas durante el verano, ya que bajo la luz artificial es cuando mejor se pueden vislumbrar los dibujos. De este modo los aficionados pudieron disfrutar de uno de los mayores laberintos que existen en Galicia, una de las novedades que descubrieron Manolo Ledo y Ángel de Prado, los promotores de la recuperación de los petroglifos.

Hacia el campo de fútbol

Ubicar los terrenos de la entidad menor de Queimadelos es sencillo. Después de llegar a Mondariz a través de la A-52 y de la N-120 es necesario atravesar el centro urbano y seguir las indicaciones del campo de fútbol de A Lago. Tras ascender unos metros, aparece el área de descanso, con amplio aparcamiento, zona de recreao y los restos arqueológicos. La zona tiene más de cien hectáreas.

Maleza

En la actualidad la zona está rodeada de maleza y resulta complicado ver todo el conjunto, pero la Entidad Local Menor de Queimadelos espera recuperar la zona, cercarla y colocar indicadores para los visitantes. En concreto, el lugar está situado al sureste del monte Penalta, a 381 metros sobre el nivel del mar.


FONTE A VOZ DE GALICIA