jueves, 22 de julio de 2010

Actualidade: Novo atentado gravisimo contra o patrimonio en Oia.

NELI PILLADO - OIA. Los ataques al patrimonio histórico parecen una constante en el municipio de Oia. Tres meses después de la destrucción de un petroglifo en Burgueira a causa de una plantación de kiwis, la Policía Autonómica investiga ahora un nuevo atentado contra los grabados neolíticos del río Vilar, en la parroquia oiense de Pedornes. Estos hallazgos, únicos en España, resultan muy reconocidos en el mundo de la arqueología, ya que muestran una figura de un barco que no se repite en ninguna otra parte de la península ibérica. Su trascendencia no ha impedido que unos desaprensivos los hayan cubierto de yeso y de productos químicos.

Agentes del cuerpo de seguridad gallego visitaron ayer la zona tras recibir una denuncia de un particular respecto a lo sucedido el pasado día 15. El denunciante advertía del atentado arqueológico con materiales químicos. Los autores del ataque utilizaron yeso y vendas para cubrir una parte del grabado, concretamente la mitad izquierda del casco del barco y algunos de los ciervos del área superior del hallazgo. La otra mitad se encuentra también impregnada de un producto similar al aceite que oscurece la piedra notablemente.

Los agentes consultaron con Xabier Garrido, un vecino de Pedornes estudioso de los petroglifos del entorno, para localizar la zona exacta del cauce del río Vilar donde se encuentra el yacimiento vulnerado, un lugar de difícil acceso para cualquier persona ajena a la materia. Además de encontrarse oculto por la maleza y los eucaliptos, los accesos presentan piedras y escombros. Esta circunstancia lleva a pensar que las personas que cubrieron la inscripción lítica conocen el lugar a la perfección o se informaron sobre cómo llegar antes de cometer este delito contra el patrimonio.

Garrido lamentaba ayer lo sucedido, ya que teme que los materiales utilizados dañen la piedra sobre la que se inscriben los dibujos prehistóricos e incluso los difuminen. Por eso espera que la Policía Autonómica de con los infractores para que asuman las consecuencias. Este tipo de delitos pueden acarrear multas de hasta 180.000 euros, según la normativa gallega. No es la primera vez que el municipio registra daños en sus yacimientos. El pasado abril, la maquinaria que removía la tierra para poner en marcha una plantación de kiwis en la zona de Boaventura, en la parroquia de Burgueira, acabó con otro petroglifo y puso en peligro una villa romana localizada en la zona. El Seprona denunció entonces al gobierno municipal por no haber paralizado las obras cuando la Dirección Xeral de Patrimonio lo ordenó.


FONTE SACADA DO FARO DE VIGO. 22 de Xulio de 2010

Dende aqui denunciar temén eses graves atentados contra o patrimonio máis antigo, e decir quenom fai falla ser moi listo pa saber que nom foi unha gamberrada. Eses delincuentes-borregos sabian o que facian, pois elexiron o petroglifo máis importante do xacemento e utilizaron productos pa súa total eliminación. Como sempre nadie sabe nada, aínda que esa plantación de Kiwis paralizada por arrasar fai dous meses outro petroglifo da que extrañar, ¿pois quem máis podria facer un atentado tan preparado asi?

miércoles, 21 de julio de 2010

Personaxes ilustres: Fermín Bouza Brei

Fermín Bouza Brei (Ponteareas 1901 - Santigo de compostela 1973) e un dos personaxes máis ilustres o noso concello, historiador, etnografo e escritor que escriviu a maioria das suas obras en galego.

Publicou seu primeiro articulo no 1919, chamado Teatro de antaño en Santiago, escrita en castelán. No 1923 foi un dos fundadores do Seminario de estudios gallegos. O seguinte ano publicaría seu primeiro articulo en galego, Os estudantes ao arcebispo. Neses anos tamén foi colaborador das revistas Cristal, Resol e Nós.

Xuiz dende 1929, foi retirado deste cargo durante a dictadura por galeguista ata o 1938 0nde o reacmitiron trasladandose a Viella (Lleida) onde estivo nese cargo nesa localidade ata ser transladado A Estrada. Ingresou na Real Academia Galega no 1941.

Como poeta destaca por ser o iniciador do "neotrovadorismo", tendenza a cal seguirian outros autores coma Álvarez Blazquez ou Álvaro Cunqueiro Neste campo foi autor de Seitura e Nao senlleira.

A pesar da dictadura seguiu estudando a historia da Galiza, sobre todo no campo da arqueoloxía e prehistoria no instituto Padre Sarmiento. Desenrrolou un gran estudo científico nesta sección, na que ademáis engadiu estudos na numismática, epigrafía e etnografía. Suas obrascientificas máis importantes foron Bibliografía da prehistoria galega, Pehistoria e Folklore da Barbanza e A civilización neo-eneolítica galega.

No campo hisorico tamén se investigou o igual o autor deste blog a situazom do Monte Medulio, no cal os últimos galaicos castrexos resistiron os romanos pra despois suicidarse. Femín Bouza Brei situou este emblemático monte nun cumio da parroquia de Meder, en Salvaterra de Miño, o cal posiblemente máis adiante estudemos.

Tamén foi biografo de outros autores coma Rosalia de Castro. No ano 1992 dedicouselle o día das letras galegas.

Cultura castrexa: O Castro de Troña

As primeiras referncias deste emblematico xacemento castrexo pontareán datan de comezos do século pasado, cando se abriu unha pista o alto do monte do Dulce nome de Xesus é atoparase unha vivenda, unha anfora e restos ceramicos indixenas.

Este xacemento situado na parroquia de Pias, e o máis coñecidodo concello e un dos máis coñecidos tamén a nivel galego da cultura castrexa. Situado os pés da capela do Dulce nome de Xesus, a 232 metros de altitude, este castro ten unha datación notablemente antiga, dende o VI-V a.C ata desabitarse ala polo I d.C xa en época romana, tendo logo unha ocupación ocasional no IV d.C.
Ocupa unha area de case 2,5 Ha, aínda que pode ser máis extensa. Ten un aspecto defensivo e as vivendas encontranse nun terreo escalonado. Ten duas murallas, unha que rodea seu núcleo, e decir a croa e outra o xacemento enteiro, o leste atopase un gran foso de 18 metros de alto por 10 de ancho. En canto a portas o parecer tiña duas, unha o leste e outra o oeste.
No interior do xacemento atopanse as vivendas, a maioria de estructura circular e elípticas indixenas aínda que tamén as hai cadradas e rectangulares da época romanizadora. No alto, e dicir a croa, a zona máis antiga e importante do recinto apréciase dous periodos de ocupación, un primeiro antigo en que as vivendas estaban construidas con material vexetal e xabre, e un segundo nos que os muros xa som petreos. Na croa encontramos tamén outros importantes restos como o alxibe (usabase pa aprovisionar a auga) que aínda funciona a día de hoxe. Outro resto moi importante e o petroglifo serpentiforme gravado nunha pedra.Tratase dunha serpe cal se lle atribuiron moitas lendas no folclore da zona con respeto os habitantes do castro.
Nos redores da croa, alguns autores coma Hidalgo Cuñago nos falan dun protoubanismo na expansión do poboado, con terrazas, canalizacións, patios empedrados comúns a varias vivendas, almacens, vestibulos... Con isto sabemos que as vivendas estaban organizadas en pequenos barrios familiares, típico dos grandes castros portugueses ou galegos coma Santa Tegra o Lansbricae. Posiblemente a época de maior auxe do poboado sería no primeiro tercio do I d.C.
Os restos atopados no castro foron abundantes e variados, destacando asi na ceramica moitisimos restos indixenas e anforas romanas ou concas de vidrio, nos metais destacan fibulas, pinzas, alfinetes, aneis, pendentes, contas de colar, moedas romanas... No referente a materiais tamén destacan muiños de man, pedras de afiar, unha posible testa de berraco de pedra...
En canto os periodos de escavacións sabemos que a primeira realizarona López Cuevillas e Luis Pericot nos anos 1927 a 1930. Despois fixeronse outras campañas pero nas cales descoñecense directores e cales eran seus fins, pero postos a ser a época que eran pois nom e de estrañar que foran pa pillaxe e roubo. Voltaronse a reanudar as campañas de escavacións dende 1981 o 1990 a man de José Manuel Hidalgo Cuñarro, que som as que nos chegan hoxe en día.
Por útimo decir que seguramente a parte máis antiga deste importante xacemento castrexo atopase aínda sen excavar, xa que estaria debaixo da capela. O castro de Troña poido ser tal vez a capital dunha tribu dependente da dos Grovios (asentados no sur de pontevedra) que ocuparia o val do Tea e territorios colindantes.

Alxibe
Petroglifo serpentiforme na croa

Conxunto de vivendas fora da croa formando un barrio familiar.


FICHA TÉCNICA

LUGAR: Monte do Dulce nome de Xesus, Pías

ALTIDUDE: 230 metros

COORDENADAS: LONX: 08º 29´19” LAT: 42º 12´54”

TIPOLOXÍA: Asentamento fortificado (Castro)

DATACIÓN: Idade de Ferro

ESTADO DE CONSERVACIÓN: Bo estado, con alteracións na súa croa por construcción da capela e torreiro.

CLASIFICACIÓN DO SOLO: Solo rústico de protección do patrimonio

PROPIEDADE: Privada ( propietaios e mancomún) e pública (municipal)

lunes, 5 de julio de 2010

O medievo ponteareán, introducción

Este longo período historico que abrangue dende a caida do imperio romano ala polo 476 d.C (aínda que en Galiza poido empezar antes coa chegada dos xermanos encavezados polos Suevos no 410), ata o descubrimento de América 1492.
Esta longa fase da historia deixou no concello unha forte pegada das diversas culturas que por estes lares pasaron, chamandose estas terras co nome de Toroño ou Toronio, xa que aparece no século XIII nos foros de Tui que o castelo do Sobroso estaba nesas terras. Tamén nos deixou personaxes ilustres como o trobador Xoan García de Guillade, natural de esa parroquia na que naceu no S.XIII.

Da primeira étapa xermana foi atopado cerca da antiga Vila Romana de Angoares un sillar de pedra con liñas entrelazadas, seguramente Sueva ou Visigoda. Sabase tamén que Areas ou Aureas pertencia o obispado de Tui o ser nomeada no concilio Lugo do 569.

Coa conquista musulmana temos restos desta civilización nos redores do concello, concretamente entre Cans e Couso, onde no emblematico penedo de Betoven hai restos dunha pequena fortaleza arabe, o cal o resto máis claro e a bañeira cavada na pedra xunto os muros do fortin.

Xa de novo en poder cristián estas terras sabese que entorno o século IX as terras cercanas o Tena (Tea) foron doadas as terras Composteláns.

Apartires do século X xa abondan máis os restos, sobre todo da arquitectura relixiosa, pois sabese que as igrexas de Angoares, Cumiar, Padróns, Moreira, Paredes, a Capela de San Gregorio e capela de Cillaga súa orixe situase entre os séculos X e XV, sendo a máis importante a de angoares o ser a unica de Galiza que conserva na súa forma a cruz látina.

Outros restos notables desta época som os castelos, sendo o máis destacado o do Sobroso, construido ala polo siglo IX, sendo dos máis antigos da Galiza. A este posiblemente se lle poderian engadir dous máis, o da Picaraña, aínda que súa ocupación foi moi curta e nom quedan restos visibles pero si escritos. Tamén coñecese outra posible torre na parroquia de Nogueira no barrio do Castelo, posiblemente destruida na revolta irmandiña da que tampouco quedan restos visibles a simple vista.

Tamén se arreglaron outras estructuras coma a Ponte dos Remedios no século XIII e posiblemente a das partidas, asi coma a ponte medieval do Cabalon en Angoares.


Debuxos tallados en pedra da época medieva atopados na igrexa de Angoares

Patrimonio en perigo, O Monte do Castro (Prado)

O xacemento castrexo do Monte do Castro, na Parroquia de Prado, atopase en grave perigo polo avance descontrolado da canteira que fai perigar o recinto a desaparecer, na súa cara este atopase apenas a dez metros do seu parapeto defensivo.

Este xacenmento que xa estudaremolo máis adiante atapase nun lugar privilixiado estratexicamente, xa que dende el divisase a principal curva do Río Tea, divisandose case a totalidade do val do Tea ata a súa desmbocadura no Miño e ata case Mondariz río arriba. Conserva restos notables pese o seu deteriodo, como seu perfecto parapeto defensivo na cara este e restos de muros semi-aterrados.

O recinto foi limpado fai pouco tempo deixando estes claros restos o aire libre, polos cales podese case datar que foi construido en período romano. O que poida visitar este extraordinario recinto castrexo cas suas fermosas vistas o val, podera ver que nun principio ten os seus dias contados, xa que como outros moitos patrimonios sera absorvido pola codiza humana perdendose na historia sen tan sequera ser estudado, como se nunca existise.

Dende aqui voltase a denunzar e protestar por esta criminalización do noso patrimonio máis antigo abusado e despreocupado da man dos mandatarios.