jueves, 25 de febrero de 2010

Parroquias: Ribadetea, entre o val e a montaña

Estado ruinoso da casa do gardabosques, O Viveiro (Ribadetea)

Río Tea a altura da Croa, nas cercanias do castro.

Penedo da Cruz
Vista de Ribadetea e o val do Tea onde se asenta

Ribadetea e unha parroquia que se atopa entre as orillas do río Tea e as faldas da Serra do Galleiro, a 2 km de Ponteareas. A poboación roda os 1.000 habitantes é concentranse en núcleos no val, mentres que pequenos núcleos dispersos espandense polas faldas do Galleiro (Cillarga).

Súa demografía aumentou considerablemente nas decadas dos 90 e principios do 2000 grazas o crecenmento de Ponteareas e a cercania a capital do concello. Tubo unha industria significativa nesas decadas dentro do concello, que agora atopase en retroceso xa que as suas míticas fabricas coma a Ceramica, Avigan e a Serreria encontranse nestes momentos pechadas.

En canto a agricultura esta presente pero de forma significativa, os antigos campos de millo foron subtituidos polos cultivos de vide e patacas, e dende fai pouco añadir tamén o kiwi. A ganderia case esta desaparecida, quedando viva practicamente só no barrio de Cillarga (caprina) e nagunhas granxas de coellos e polos.

Esta parroquia conta con rico patrimonio natural e histórico, pero en estado ruinoso e roldando a desparizom, quedando só conservado o patrimonio relixoso. Neste campo destaca a igrexa parroquial (principios do XX), a capela de Cillarga (finais da Idade Media), capela da Santa Cruz (seculo XVI) ou o cruzeiro de Ribadetea.

Destacar aparte do patrimonio relixioso os restos do castro da Croa, a orillas do Tea, co cal se demostra que as terras de Ribadetea xa esaban pobladas dende a Idade de Ferro. Tamén a casa do gardabosques, no lugar do Viveiro de principios do XX, en estado penoso e ruinoso. Asi como 12 muiños arruinados, e na zona da Casa dos Mouros, onde posiblemente existiran mamoas polo seu topónimo, o mal estado do monte e seu abandono e explotazom forestal e canteira descontrolada.

En canto a lendas e folclore destacar a lenda do Penedo da Cruz, o cal ten unha cruz enriba de pedra. Esta segun di a lenda foi "colocada pola virxe mentras tiña o meniño Xesus no colo e tecia". Decir que a explicación deste feito e que durante a guerra de independenza contra os franceses polos redores do penedo sería fusilado un oficial frances ala polo 1.810, e como honor a sua morte se colocou a cruz no penedo.
Tamén se di que na curva do río Tea na zona da Croa (frente xusto do castro), hai unha onza de ouro debaixo das augas do río, claramente esta lenda ten como protagonista o castro xa que antigamente os castros eran considerados lugares onde abundaba o ouro enterrado.

Personaxes ilustres: Reveriano Soutullo Otero (1880-1932)


Reveriano Soutullo foi un famoso compositor de zarzuelas que nace en Ponteareas no ano 1880, aínda que tamén se dice que nace en Redondela nunha visita que sua nai fai a uns familiares.

O seu pai dirixia a banda de música de Redondela, polo que sempre tubo o mundo da música moi cerca. Con 19 anos marchouse a estudar música a Madrid, primeiro nun conservatorio gañandose a vida tocando o cornetín. Logo fixo a proba de asceso ao curso de armonía e composición, onde nesta última deronlle un premio extraordinario, algun dos seus mestres foron os famosos Arin e Fontanilla. Tamén e por esta época cando por culpa dunha infeczom de oido quedase medio sordo.

No 1906 voltou a Vigo onde recibiu unha beca pra estudar no extranxeiro, entrando en contacto con compositores italians, alemans e sobre todo franceses. Despois da sua andadura por Europa volta a Madrid onde empezaria a centrarse nas zarzuelas, compoñendo algunhas famosas coma Amores de aldea.

Xunto o valencián Juan Vert forma un famoso tándem entre 1919 e 1932, onde compoñerian grandes éxitos como La del Soto de Parral, La leyenda del beso o El último romántico. Juan Vert morreria no 1931 a causa dun infarto.
Reveriano Soutullo morreria tamén pouco despois, tan só un ano máis tarde que Juan Vert. A causa da sua morte seria unha complicazom nunha operación de oido, no 1932. Nos 52 anos de sua vida deixou grandes composicións coma o famoso pasodoble Ponteareas, Suite Vigo o La leyenda del beso que seria máis tarde utilizada por Mocedades.

Prehistoria: Introducción


Nesta sección estudarase e verase a nosa historia máis pasada, dende os primeiros poboadores deste concello ata a primeira cultura propiamente dita.

Primeiro habera que dividir nosa prehistoria en dous apartados, o Paleolítico e o Neolítico. O primeiro abarca o longo tempo dende os primeiros poboadores, e a segunda abarca dende que o ser humano empeza a traballar a pedra e os metais, aparte de empezar a sembrar as terras de forma estable nun lugar e coidar do gando.

Do Paleolítico atoparonse utensilios cos cales demostrase que por estas terras anduberon clans nomadas ala polo 15.000 a.C, ou mesmo anteriormente. No Neolítico desarollanse en Galiza duas correntes moi cotidians en case todo o territorio, tratase do Megalismo e a Arte Rupestre, tamen coñecidos como a cultura da mamoas ou dolmens e a cultura dos petroglifos.
Por desgraza no concello o contrario que nos redores apenas quedan restos destas duas culturas, aínda que hai unha gran falta de investigazom e estudo.

Neste apartado tentarase de estudar e ver os poucos restos conservados e investigar posibles restos novos atopados polo autor.

Cultura Castrexa: Resumo da Cultura no concello


Castro de Troña, Pias.


Restos da muralla do Castromao, Cumiar.


Restos de muros da Cidade de Caneira, Fozara.

Dende finais da Idade de Bronce, abarcando toda a Idade de Ferro e mesmo despois da primeira conquista de Galiza militar por parte dos romanos, o pobo Galaico desembolveu unha cultura diferente do resto da Europa Occidental, A Cultura Castrexa.

A principal característica desta cultura son os seus poboados ou castros, recintos moi bem protexidos naturalmente e artificialmente con foxos, parapetos e muros. Soen estar situdos en outeiros cerca dos vales e o material de construcción que soian utilizar era a pedreria.

Esta cultura abarca máis de mil anos e deixou unha forte pegada no noso concello, rexistrando asi unha alta densidade de castros, os cales a maioria encontranse aterrados e en perigo de desaparecer. No concello contabilizanse máis dunha vintena case só pola toponimia conservada e nom e descarta que haxa máis.

Según os historiadores, seguramente neste val o igual que en todos os arredores estaria habitado pola tribu dos Grovios ou Grovis, a cal sua capital estaba en Campillun Tide (nalgun lugar cercano a actual Tui, seguramente a máis antiga no alto do Monte Aloia).

Case todos os castros ponteareáns presentan síntomas de estar moi romanizados, polo cal serian da etapa máis moderna da cultura. Pero alguns como o máis coñecido e mellor conservado, o castro de Troña, atoparonse restos de estar xa habitado ala polo século V a.C.

Neste apartado estudarase e veranse o estado dos castros pontareáns, todo de maneira amateur polo autor pero da forma máis seria posible.

Benvidos o novo blog de estudo e actualidade da historia pontearean

Este blog e publicado por unha persoa a cal nom o só fai pra manter a historia viva de Ponteareas, senom para que todo o que queira velo vexa tamén o deteriorado que esta o noso rico patrimonio natural e historico. Este concello esta situado nun sitio privilexiado para o florecer da vida, polo que nosa historia abarca dende a prehistoria ata os nosos diás, deixando un rico patrimonio en perigo e o cal case todos os habitantes deste concello descoñecen. Por iso vos invito pouco a pouco a coñecer o nosa historia artistica e natural, asi veremos en que estado penoso se atopa. Graciñas e espero que disfrutedes lendo este blog. J.Z.P